چشم انسان دریچه ای برای برقراری ارتباط با جهان هستی است. محافظت از چشم ها در برابر آسیب های محیطی اهمیت بسیار اهمیت دارد. یکی از مسائلی که بسیاری از افراد در مراجعه به متخصص و جراح چشم مطرح می کنند، مسئله آسیب ناشی از نور آبی است. برخی نیز بر این باورند که نور آبی سلامت چشم را بهبود می بخشد، خستگی چشم را کاهش می دهد، خواب را بهبود می بخشد، از آسیب های چشمی جلوگیری می کند. اما آیا این موضوع ها حقیقت است یا افسانه؟ با ما در این مطلب همراه باشید تا به بررسی بیشتر تاثیر نور آبی بر چشم ها بپردازیم.
نور آبی چیست؟
نور آبی به نوری گفته می شود که در طیف بصری به رنگ آبی دیده می شود؛ طیف بصری طول موجی بین 400 نانومتر تا 500 نانومتر را در بر می گیرد. بسیاری از اشیا در اطراف ما نور آبی از خود ساطع می کنند، از جمله نورهای فلوئورسنت/LED، کامپیوتر، تلویزیون، تبلت، تلفن های هوشمند و دیگر وسایل. نور خورشید نیز یکی از منابع نور آبی در محیط اطراف ما است.
منابع تولید کننده نور آبی کدام است؟
نور آبی در همه جا وجود دارد. خورشید یکی از مهم ترین منبع تولید نور طبیعی آبی است اما منابع تولید کننده ی غیر طبیعی دیگری هم وجود دارد از جمله صفحه ی رایانه ها، لپ تاپ ها، صفحه ی گوشی همراه، تبلت، لامپ های فلورسنت و لامپ های LED.
کدام منبع، نور آبی بیشتری از خود ساطع می کند؟
شاید بسیاری از شما در زمان کار کردن با لپ تاپ و صفحه نمایش های دیجیتالی دیگر به این موضوع فکر کرده باشید که نور آبی آن ها به چشم آسیب وارد می کند. اما باید بگوییم که خورشید هزاران برابر بیشتر از یک صفحه نمایش نور آبی منتشر می کند. در تصویر زیر، میزان نور آبی ساطع شده از خورشید را با دیگر وسایل مقایسه کرده ایم.
نور آبی چگونه بر چشم تاثیر می گذارد؟
نور آبی به دلیل انرژی زیادی که دارد پتانسیل ایجاد آسیب در برخی بافت های چشم را دارد. اما ممکن است درباره شدت این آثار بیش از حد بزرگنمایی شده باشد. به دلیل وجود فیلتر های داخلی نور آبی در چشم انسان پزشکان خیلی درباره آسیب نور آبی بر چشم نگران نیستند. هنگامی که نور به چشم وارد می شود عدسی مقداری از نفوذ نور آبی را مسدود می کند همچنین شبکیه حاوی آنتی اکسیدان هایی است که به فیلتر نور آبی کمک می کنند.
نکات مهم درباره نور آبی
نور آبی نیز طیف نوری مثل نور فرا بنفش می باشد که طول موج کوتاه و سطح انرژی بالایی را از خود ساطع می کند.
لازم است بدانید نور آبی برای سلامت بدن ضروری است. همچنین نور مرئی با انرژی بالا هوشیاری را تقویت می کند و در تنظیم ریتم شبانه روزی، بیداری طبیعی بدن و چرخه خواب بسیار مهم است. اما بیش از حد قرار گرفتن در معرض این نور باعث بروز اختلالاتی در بدن می شود.
در ادامه به چند مورد مهم در مورد تاثیر نور آبی بر سلامت چشم می پردازیم:
نور آبی همه جا هست
نور خورشید منبع اصلی تولید نور آبی به حساب می آید به همین دلیل مواقعی که ما در بیرون از خانه حضور داریم در معرض شدید این نور قرار می گیریم.
انرژی های قابل مشاهده باعث می شوند که آسمان آبی دیده شود
تابش های نوری پر انرژی یا همان نور های آبی هنگام برخورد با مولکول های آب یا هوا، بیشتر از بقیه تابش های نوری پراکنده می شوند به همین خاطر است که آسمان، آبی به نظر می رسند.
چشم نمی تواند همه نور های آبی را فیلتر کند
ساختار بخش جلویی چشم به این گونه است که می تواند از ورود اشعه های فرابنفش به شبکیه چشم پیشگیری کند. اما به این معنا نیست که از همه ی اشعه های فرابنفش جلوگیری می کند پس در روز در معرض نور خورشید فرد قرار بگیرد مقدار اندکی نور فرابنفش جذب شبکیه می شود.
نور آبی می تواند باعث تشدید دژنراسیون ماکولا شود
دژنراسیون ماکولا، عارضه‌ای است که موجب تاری یا از دست دادن بینایی در مرکز دید فرد می شود. این بیماری در ابتدا ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشد. اما به تدریج دید یک یا هر دو چشم بدتر می شود؛ و ممکن است حتی دید به طور کامل از دست برود و موجب مختل شدن فعالیت‌های روزانه فرد شود. قرار داشتن در معرض نور آبی برای مدت طولانی موجب آسیب دیدن سلول‌های حساس به نور شبکیه می شود. اگر این موضوع ادامه پیدا کند باعث کوری فرد می شود.
نور آبی باعث خستگی چشم می شود
چون نور های آبیپر انرژی با طول موج کوتاه هستند بسیار آسان تر از بقیه تابش های نوری پراکنده می شوند به همین دلیل خیلی سخت متمرکز می شوند. وقتی به مدت زمان طولانی ایی به صفحه ی گوشی نگاه شود مقدار زیادی نور آبی به چشم تابیده می شود که همین امر پراکندگی و غیر متمرکز بودن آن ها باعث خستگی چشم می شود. همچنین عدسی هایی که نور آبی را مسدود می‌کنند، موجب افزایش کنتراست به مقدار زیاد می شوند. از این رو، صفحه نمایش های دیجیتالی با عدسی های متمایل به زرد می توانند در طولانی مدت از مضرات نگاه به وسایل دیجیتال بکاهند.
محافظت از چشم در برابر نور آبی پس از جراحی آب مروارید
فردی که این جراحی را انجام می دهد باید حتما از عینک های دودی با فیلتر مخصوص نور آبی استفاده کند. مخصوصا اگر کار او به‌گونه ای است که برای ساعات طولانی باید به کامپیوتر خیره شود.
نور آبی می‌تواند به هوشیاری، حافظه بهتر، بهبود قابلیت های شناختی انسان و حتی تقویت روحیه در افراد کمک کند.
استفاده از فیلتر های نور آبی و عینک محافظ
اگر فرد دائما از تلفن همراه استفاده می کند یا کارش به گونه ایی است که از لپ تاپ یا رایانه باید استفاده کند در دراز مدت آسیب های شدیدی به چشم وارد می شود. یکی از روش هایی که می توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد استفاده از فیلتر نور آبی می باشد. این فیلتر ها از ورود مقدار قابل توجه نور آبی به چشم جلوگیری می کند. این فیلتر مانند یک ورقه ی شیشه ای بسیار نازک روی وسایل مانند تلفن همراه قرار می گیرند.
استفاده از عینک های ضد نور آبی
این عینک ها، نور آبی را فیلتر می کنند. شیشه این عینک ها که ضد اشعه بلولایت است اجازه نمی دهد تا نور آبی به چشم برسد.
وسایل الکترونیکی به چشم و بینایی فرد آسیب می رساند زیرا نور های آبی مصنوعی همگی از قرنیه و عدسی چشم عبور کرده و مستقیما وارد شبکیه می شود.
چرا چشمان ما در کار با منابع نور آبی خسته می شود؟
مهم ترین عوامل خستگی چشم عبارتند از:
- خشکی چشم: این مشکل اولین علت خستگی چشم در اکثر افراد است.
- نداشتن استراحت کافی: اگر به مدت 8 ساعت مدام کار کنید، چشم ها خسته می شوند.
- محیط کار نامناسب: شامل نور، کنتراست، تنظیمات صفحه نمایش و وضعیت نامناسب بدن می شود.
- دید دو چشمی: چشم ها نمی توانند با هم هماهنگ کار کنند.
- شماره اشتباه عینک یا استفاده نکردن از عینک: ممکن است بدون این که بدانید از چشم ها بیش از حد کار بکشید.
چطور می توانم از خستگی چشم پیشگیری کنم؟
- خشکی چشم را درمان کنید: سطح چشم ها را با قطره چشمی روان نگه دارید و پلک زدن را فراموش نکنید!
- با قانون 20-20-20 به چشمانتان استراحت بدهید: هر 20 دقیقه به مدت 20 ثانیه به فاصله 20 متری نگاه کنید.
- روشنایی و کنتراست نور را متوازن کنید. یک صفحه نمایش روشن در اتاقی تاریک چشمتان را خسته خواهد کرد.
- با چشم پزشکتان مشورت کنید! چشم پزشک سلامت عمومی و مشکلات بینایی چشمتان را بررسی می کند و راه حل ها و نکات دیگری را به شما می گوید و با درمان مشکلات، احساس بهتری برای شما و چشمتان به وجود می آورد.
