بیماری تیروئید چشم یک اختلال خودایمنی است که معمولاً در ارتباط با مشکلات تیروئیدی، مانند بیماری گریوز، بروز کرده و باعث التهاب و تغییرات در بافتهای اطراف چشم میشود. تیروئید چشمی یا Thyroid Eye Disease ، یک نوع بیماری خود ایمنی می باشد. بیماری های اتوایمیون گروهی از بیماری ها هستند که سیستم ایمنی بدن و بافت های سالم خود بدن را به اشتباه، ناسالم و خارجی تشخیص داده و به این بافت ها حمله می کند. با ایجاد التهاب در آنها عملکرد بافت ها نیز دچار اختلال می شود.
بیماری تیروئید چشم
تیروئید چشمی یک نوع بیماری خود ایمنی می باشد، سیستم ایمنی بدن به بافت غده تیروئید حمله کرده و موجب اختلال هورمون تیروئید در بدن میشود. همان اختلال تنظیم عملکرد ایمنی که اختلال تیروئید ایجاد میکند در سی درصد افراد به بافت های حدقه (اربیت) بخصوص بافت چربی و عضلات چربی نیز حمله می کند و منجر به التهاب و افزایش حجم این بافت ها می شود.
در سی تا چهل درصد بیماران تیروئیدی بطور همزمان و گاهی سالها بعد دچار گرفتاری اربیت میشوند و درصد بسیار کمی از افراد درگیری اربیت بدون اختلال تیروئید روی میدهد.همانطور که اشاره شد، با ایجاد التهاب در بافت های چربی و عضلات خارج چشمی، حجم این بافت ها افزایش می یابد و به علت فضای کم داخل حفره اربیت، چشم به بیرون رانده می شود. بیرون زدن چشم (اگزوفتالوس) و بازتر شدن پلک ها منجر به خشکی شدید سطح چشم و باز ماندن چشم در طول خواب شب (لاگوفتالموس) می شود این موضوع احتمال زخم قرنیه و آسیب بینایی را زیاد می کند. در صورت ابتلا به این بیماری میتوانید به بهترین چشم پزشک در تهران مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از لیفت آندوسکوپی پیشانی
علاوه بر آن بیرون زدگی چشم، موجب کشیدگی عصب بینایی و کاهش دید می گردد. با فروکش کردن التهاب و ایجاد اسکار در چربی و عضلات، انحراف چشم و دوبینی در بعضی افراد ایجاد می گردد. بیماری تیروئید چشم بهتر است تا خیلی زود تشخیص داده شود تا با درمان های دارویی اعم از خوراکی یا تزریقی، التهاب در همان ابتدا فروکش کند و از ایجاد عوارض آن پیشگیری شود. در موارد بروز عوارض (اگزوفتالموس، دوبینی، اختلال پلکی و …) هر کدام اقدامات جراحی خاص خود را می طلبند که البته هر کدام عوارض خود را خواهند داشت.
نکته: بیماری تیروئید چشم در بیشتر مبتلایان، فقط یک بار التهاب اربیت و گرفتاری های آن را تجربه میکنند، ولی در دو حالت این التهاب مجدد عود خواهد کرد.
مورد اول : از کنترل خارج شدن تعادل هورمون تیروئید (کم کار یا پرکار شدن تیروئید)
مورد دوم : استفاده از سیگار و یا هرگونه محصول دخانی می باشد.
علائم بیماری تیروئید چشمی
هر نوع بیماری که شما به آن مبتلا شده باشید می تواند از علائم و نشانه هایی برخوردار باشد از جمله علائم ناشی از این بیماری به شرح زیر است.
- خشکی چشم
- ایجاد پف زیر چشم
- ایجاد تاری دید یا دوبینی
- ایجاد درد در پشت چشم
- سخت شدن حرکت چشم
- تغییر کردن وضعیت ظاهری چشم ها
- ایجاد در پشت چشم ها
بعضی از مواقع هستند افرادی که اطرف چشم آن ها متورم است علاوه بر آن فرد به بیماری تیروئید نیز مبتلا می باشد بنابراین طبق این موضوع نمی توان گفت که فرد به بیماری تیروئید چشمی مبتلا می باشد چرا که با مصرف قرص لووتیروکسین می توان به طور کامل این عارضه را درمان کرد.
در بعضی ازمواقع افرادی که دچار تب یونجه، ورم ملتحمه یا آلرژی فصلی باشد. با داشتن چنین حالتی تشخیص تیروئید چشمی برای پزشک کمی سخت خواهد شد و می بایست حتما با دقت بیشتری این کارانجام شود.
بیشتر بخوانید: کشیدن بخیه پلک
علل بیماری تیروئید چشم
تیروئید چشم، که به آن بیماری گریوز چشمی نیز گفته میشود، اغلب به دلیل اختلالات خود ایمنی ایجاد میشود. این بیماری زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافتهای اطراف چشم حمله میکند. بیشتر بیماران مبتلا به این مشکل، دچار پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز هستند، اما این بیماری ممکن است در افرادی با تیروئید نرمال یا حتی کمکاری تیروئید نیز دیده شود.
یکی از عوامل اصلی بیماری، تولید غیرطبیعی آنتیبادیهایی است که باعث التهاب و تورم بافتهای پشت چشم میشود. این التهاب منجر به برآمدگی چشمها، خشکی، و گاهی اختلال در حرکت چشمها میشود. همچنین، این بیماری ممکن است باعث تجمع بافت چربی و فیبروز در اطراف چشم گردد.
عوامل ژنتیکی نیز میتوانند در ایجاد بیماری نقش داشته باشند. در افرادی که سابقه خانوادگی بیماریهای تیروئیدی دارند، احتمال ابتلا به تیروئید چشم بیشتر است. استرس و سیگار کشیدن نیز از جمله عواملی هستند که خطر بیماری را افزایش میدهند.
ارتباط غده تیروئید با چشم
غده تیروئید و چشمها بهطور مستقیم با یکدیگر ارتباط ندارند، اما عملکرد غیرطبیعی تیروئید میتواند باعث بروز اختلالاتی در چشم شود. بیماری گریوز که شایعترین علت پرکاری تیروئید است، معمولاً باعث تیروئید چشم میشود. این مشکل ناشی از حمله سیستم ایمنی به بافتهای اطراف چشم است که همراه با اختلال تیروئید اتفاق میافتد.
هورمونهای تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند. وقتی این هورمونها بیش از حد تولید شوند (پرکاری تیروئید) یا کمبود پیدا کنند (کمکاری تیروئید)، میتواند تعادل سیستم ایمنی را مختل کرده و التهاب در اطراف چشم ایجاد کند. این التهاب ممکن است به برآمدگی چشم، دوبینی، و درد منجر شود.
درمان مناسب تیروئید میتواند تأثیر زیادی در بهبود علائم چشمی داشته باشد. با این حال، حتی پس از درمان تیروئید، علائم چشمی ممکن است باقی بمانند و نیاز به درمان جداگانه داشته باشند.
عوامل خطر بیماری تیروئید چشم
- سیگار کشیدن: سیگار یکی از مهمترین عوامل افزایشدهنده خطر تیروئید چشم است. تحقیقات نشان دادهاند که سیگار کشیدن شدت بیماری را افزایش داده و پاسخ به درمان را کاهش میدهد.
- جنسیت و سن: این بیماری بیشتر در زنان و افراد بین 30 تا 50 سال دیده میشود. با این حال، مردانی که مبتلا میشوند، معمولاً علائم شدیدتری دارند.
- سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه خانوادگی بیماریهای تیروئیدی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.
استرس، برخی عفونتها، و مصرف بیش از حد ید نیز میتوانند عوامل دیگری برای افزایش احتمال ابتلا باشند. تغییر سبک زندگی و کنترل عوامل خطر میتواند تأثیر قابل توجهی در پیشگیری داشته باشد.
راه های تشخیص بیماری تیروئید چشم
در صورتی که هر کدام از علائم مروبط به تیروئید چشمی را دارید سریعا به یک متخصص چشم مراجعه کنید. پزشک با انجام برخی از روش های تشخیصی این بیماری را تشخیص می دهد که برخی از آن ها به شرح زیر می باشد:
آزمایش خون
با انجام این آزمایش می توان با اندازه گیری هورمون ها از عملکرد غده تیروئید آگاه شد.
اسکن
به منظور بررسی میزان فعال بودن غده تیروئید نیاز است تا اسکن انجام شود. تا از این طریق میزان درگیری بافت های حدقه چشم را نیز بتوان بررسی کرد.
معاینه توسط پزشک
فرد بیمار حتما می بایست تحت نظر یک متخصص برای بررسی میزان دید، دید رنگی و بسیاری از موارد دیگر باشد.
آزمایشهای مورد نیاز و بالینی
تشخیص تیروئید چشم شامل معاینههای بالینی و آزمایشهای تکمیلی است. پزشک معمولاً ابتدا تاریخچه پزشکآزمایشهای هورمونی: آزمایشهای TSH، T3، و T4 برای بررسی عملکرد تیروئید انجام می بیمار را بررسی کرده و معاینه چشمی انجام میدهد.
- یشوند. این آزمایشها نشان میدهند که آیا بیمار پرکاری یا کمکاری تیروئید دارد.
- تصویربرداری: از سیتیاسکن یا امآرآی برای بررسی تورم یا تغییرات در عضلات و بافتهای پشت چشم استفاده میشود.
- آزمایش آنتیبادی: اندازهگیری آنتیبادیهای ضد تیروئید میتواند به تشخیص بیماریهای خودایمنی تیروئید کمک کند.
این آزمایشها برای تشخیص دقیق و برنامهریزی درمانی ضروری هستند و به پزشک کمک میکنند تا شدت بیماری را ارزیابی کند.
درمان خانگی تیروئید چشم
درمان خانگی تیروئید چشم شامل مراقبتهای حمایتی برای کاهش علائم است.
- استفاده از کمپرس گرم یا سرد میتواند به کاهش تورم و التهاب کمک کند.
- مصرف قطرههای مرطوبکننده چشم برای کاهش خشکی و تحریک چشمها مفید است.
- خوابیدن با سر بالاتر از بدن میتواند از تجمع مایعات در اطراف چشم جلوگیری کند.
همچنین، پرهیز از محرکهایی مانند دود سیگار و استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشمها توصیه میشود.
کاهش التهاب چشم در خانه
- تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی حاوی آنتیاکسیدانها و ویتامینهای C و E به کاهش التهاب کمک میکند.
- استفاده از چای کیسهای: گذاشتن چای کیسهای سرد روی چشمها میتواند به کاهش التهاب کمک کند.
- مرطوب نگهداشتن محیط: استفاده از دستگاه بخور در خانه میتواند خشکی هوا و تحریک چشمها را کاهش دهد.
این روشها به کاهش علائم کمک میکنند اما جایگزین درمان پزشکی نیستند.
پیشگیری از تیروئید چشم
- سیگار نکشیدن: مهمترین عامل پیشگیری، اجتناب از سیگار است.
- کنترل تیروئید: درمان مناسب بیماریهای تیروئیدی میتواند از بروز تیروئید چشم جلوگیری کند.
- معاینات منظم: اگر سابقه خانوادگی بیماری تیروئید دارید، معاینات منظم پزشکی میتواند در تشخیص زودهنگام موثر باشد.
پیشگیری شامل مدیریت سبک زندگی و توجه به سلامت عمومی بدن است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- اگر دچار برآمدگی یا تغییر در ظاهر چشمها شدید.
- در صورت دوبینی یا کاهش بینایی ناگهانی.
- اگر درد یا التهاب شدید در ناحیه چشم دارید که به درمان خانگی پاسخ نمیدهد.
تشخیص زودهنگام میتواند از عوارض جدی جلوگیری کند.
مدت زمان تیروئید چشم
بیماری معمولاً بین 6 ماه تا 2 سال طول میکشد و شامل دو مرحله است:
- مرحله فعال: در این مرحله علائم شدید هستند و نیاز به درمان دارند.
- مرحله غیرفعال: التهاب کاهش مییابد، اما ممکن است تغییرات ظاهری باقی بمانند.
درمان صحیح میتواند طول مدت بیماری را کاهش دهد.
درمان بیماری تیروئید چشمی
در ابتدای بیماری تیروئید چشمی فرد خشکی بیش از اندازه ای را در چشم خود دارد همچنین ممکن است در زمان نگاه کردن به لامپ یک احساس ناخوشایندی داشته باشد.
با داشتن چنین شرایطی استفاده از قطره چشمی تا حد بسیار زیادی می تواند کمک کننده باشد. در بعضی از مواقع نیز می توان از ژل ها و لوبریکنت های روغنی نیز استفاده کرد ولی یکی از عوارض آن ایجاد تاری دید در فرد است. بنابراین بهترین زمان مصرف آن شب ها است.
در بعضی از مواقع که التهاب چشم بیمار زیاد باشد از درمان های استروئیدی استفاده می شود که به دو صورت خوراکی و وریدی هستند. مصرف این دارو ها باعث شده تا التهاب، خشکی چشم و دوبینی فرد تا حد بسیار زیادی کاهش یابد. علاوه بر آن در کاهش قرمزی و تورم پلک ها نیز نقش بسیار موثری دارد.
خیلی از افراد هستند که بیماری تیروئید چشمی آن ها بسیار شدید است از همین رو از درمان های تلفیقی استفاده می شود. از دیگر روش های درمانی تیروئید چشمی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
جراحی: زمانی که عصب بینایی تحت فشار باشد آسیب دائمی چشم را به همراه دارد از همین رو با انجام جراحی می توان فشار ایجاد شده برروی عصب را برداشت. روند جراحی نیز به این صورت است که ابتدا فضایی در داخل کره چشم برای بافت های ملتهب ایجاد می شود تا از این طریق جا به جایی آن ها راحت تر انجام شود علاوه بر آن فشار برروی عصب نیز تا حد بسیار زیادی برداشته می شود.
در بعضی از مواقع انجام جراحی برروی ماهیچه های بزرگ یا پلک ها انجام می شود. زمانی که التهاب به طور کامل رفع شد اگر در بافت های کش آمده مشکلی بود می بایست جراحی در کره چشم، عضلات چشم و پلک ها صورت گیرد.
سایر روش های درمانی: در بعضی از مواقع نیز که فرد دچار دوبینی است استفاده از عینک های منشوری تجویز می شود. بعد از آرام شدن التهاب چشم نیز جراحی انحراف چشم تجویز می شود. بعضی از مواقع نیز برای بیماری رادیوتراپی تجویز می شود تا التهاب چشم کاهش یابد.
جراحی چشم برای درمان تیروئید چشم
جراحی چشم معمولاً برای موارد شدید تیروئید چشم انجام میشود. این روش زمانی ضروری است که بیمار دچار فشار زیاد روی عصب بینایی، اختلال شدید بینایی، یا مشکلات زیبایی شدید باشد.
- جراحی دکمپرشن اربیت (Decompression): این جراحی فضای بیشتری در پشت چشم ایجاد کرده و فشار را کاهش میدهد.
- جراحی عضلات چشم: اگر تیروئید چشم باعث دوبینی شدید شود، جراحی برای تنظیم عضلات چشم انجام میشود.
- جراحی پلک: در مواردی که تورم یا افتادگی پلک وجود دارد، جراحی پلک میتواند کمککننده باشد.
این جراحیها معمولاً نتایج خوبی دارند، اما باید توسط یک جراح مجرب انجام شوند.
با داشتن هر گونه مشکلی در غده تیروئید پزشک با مصرف قرص آن را درمان می کند.
مراقبتهای بعد از درمان بیماری تیروئید چشم
- رعایت دقیق دستورات پزشک و مصرف داروها.
- استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشمها.
- پیگیری منظم با چشمپزشک و متخصص غدد.
این مراقبتها به جلوگیری از بازگشت علائم کمک میکنند.
آیا تیروئید چشم منجر به نابینایی میشود؟
در موارد نادر، فشار زیاد روی عصب بینایی ممکن است منجر به نابینایی شود. با این حال، با درمان بهموقع و مناسب، خطر نابینایی بسیار کم است. همکاری با پزشک متخصص برای مدیریت بیماری بسیار حیاتی است.
نتیجهگیری
در مورد بیماری تیروئید چشم این است که این اختلال یک بیماری خودایمنی است که با ایجاد التهاب در بافتهای اطراف چشم همراه است. تیروئید چشم بیشتر در افرادی که بیماریهای تیروئیدی مانند بیماری گریوز دارند مشاهده میشود و ممکن است باعث برآمدگی چشمها، دوبینی و مشکلات دیگر شود. درمان بهموقع و مناسب میتواند از بروز عوارض جدی مانند آسیب به عصب بینایی یا نابینایی جلوگیری کند. مراقبتهای پزشکی منظم و تغییر سبک زندگی به ویژه پرهیز از سیگار میتواند در مدیریت این بیماری مؤثر باشد.