انواع انحراف چشم و راه های درمان آن

وضعیت چشم های انسان به طور طبیعی به گونه ای است که علاوه بر ایجاد زیبایی برای چهره، امکان بینایی و لذت بردن از زیبایی های طبیعی را نیز فراهم می کند. 6 عضله در چشم حرکات آن را به همه جهات تامین می کند. اگر چشم ها از وضعیت سالم و طبیعی برخوردار باشند، حرکات آن ها در جهت های مختلف از نظم برخوردار است. اما گاهی در میان ما افرادی زندگی می کنند که حرکت چشم های آن ها هم راستا نیست و در واقع دچار انحراف چشم هستند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا در این مطلب به بررسی مسئله انحراف چشم و انواع آن بپردازیم.

این فیلم توضیح کاملی از انحراف چشم، علت انحراف چشم، درمان انحراف چشم، درمان انحراف چشم به روش غیر جراحی، جراحی انحراف چشم و مراقبت های بعد از جراحی انحراف چشم را بیان می کند.

انحراف چشم چیست؟

انحراف چشم به این معنی است که هنگام توجه بینایی به یک هدف، هر دو چشم به طور هماهنگ و دقیق بر روی این هدف متمرکز نشوند و در حالی که یک چشم به هدف مورد نظر نگاه می کند، جهت چشم دیگر در مسیر دیگری باشد. اگر انحراف چشم در کودکان بروز کند، مغز آن ها قادر است تصویر به دست آمده از چشم دارای انحراف را از درک بینایی حذف کند و به این علت است که انحراف چشم برای کودکان باعث بروز دوبینی نمی شود اما اگر انحراف چشم برای اولین بار در بزرگسالی روی دهد، باعث می شود که فرد بالغ دچار دوبینی شود. در واقع، مهمترین علامت انحراف چشم در بزرگسالی، دوبینی می باشد.
در هر چشم ۶ عضله وجود دارد که چشم را در جهات مختلف حرکت می‌دهند. تنظیم ۱۲ عضله دو چشم جهت هماهنگ نگه داشتن چشم ها در جهات مختلف بینایی برای به دست آمدن یک دید دو چشمی،کاری بسیار دقیق و بر عهده قسمتهای مختلف مغز می باشد. اختلال در تنظیم جهات منجر به بروز انحراف چشم یا استرابیسم در فرد خواهد شد. در ادامه مطلب به انواع انحراف چشم خواهیم پرداخت.

انواع انحراف چشم

انحراف به خارج (Exotropia)

اگزوتروپی به معنی انحراف به خارج چشم می باشد؛ یعنی اگر یک چشم به سمت روبه‌رو و به هدف مورد توجه بینایی نگاه می کند، چشم مقابل به سمت خارج انحراف پیدا می کند
اگزوتروپی انواع مختلفی دارد اما شایع‌ترین حالت آن، اگزوتروپی متناوب است که معمولاً از حدود یک و نیم تا دو سالگی شروع می شود. این عارضه به این صورت است که این انحراف چشم همیشه وجود ندارد و هر گاه به هر دلیلی(مانند حالت خواب‌آلودگی،گرسنگی، عدم توجه و نظایر اینها) تسلط مغز بر روی بینایی کاهش پیدا کند، چشمی که مستعد انحراف چشم باشد، از کنترل خارج می‌شود. اگزوتروپی گاهی اوقات تنها در یک چشم اتفاق می افتد و گاهی بدون ترجیحی یکی از دو چشم دچار انحراف می‌شود.

از آنجایی که این انحراف چشم همیشه وجود ندارد و به صورت گاه به گاه بروز می کند، تلاش جراح و متخصص جراحی های چشم بر این است تا با انجام اقدامات غیر جراحی مانند بستن چشمها یا پچ تراپی یا تجویز انواع خاص عینک، بروز موارد انحراف چشم در طی روز را به کمترین میزان خودش برسانیم تا زمانی که کودک به سن ۴ الی ۵ سالگی برسد.
در کودکانی که میزان انحراف چشم آنها کم است و اقدامات غیر جراحی به خوبی انجام شود، احتمال برطرف شدن انحراف چشم در این سن تا ۲۰ درصد وجود دارد. در باقی موارد که انحراف چشم بهتر نمی‌شود، انجام جراحی چشم در حدود پنج سالگی توصیه می شود.

انحراف به داخل یا ازوترپی (Esotrpia)

ازوتروپی به معنی انحراف به داخل چشم است؛ به عبارت دیگر، در حالی که یک چشم به هدف بینایی نگاه میکند چشم مقابل به سمت داخل یا به سمت گوشه داخلی چشم انحراف پیدا کرده است.
ازوترپی نیز انواع مختلفی دارد و پزشک متخصص جراحی چشم با توجه به نوع آن، درمان خاص آن را تجویز می کند.
ازوتروپی شیرخواران معمولاً از حدود سه الی چهار ماهگی بروز می کند و والدین کودک را در سن ۶ تا ۷ ماهگی نزد چشم پزشک می برند.

اصلی ترین درمان ازوتروپی شیرخواران جراحی می باشد که در این رابطه نظرات مختلفی بین جراحان استرابیسم وجود دارد. بعضی از متخصصان جراحی چشم، شیرخواران را در همان سن هفت و هشت ماهگی جراحی می کنند و بعضی دیگر، بین یک تا یک و نیم سالگی و بعضی بین ۲ تا ۳ سالگی جراحی کودک را مناسب تشخیص می دهند.
نوع دیگر ازوتروپی، ایزوتروپی تطابقی است. این نوع انحراف چشم در کودکانی بروز می کند که شماره چشم دوربینی بالایی دارد. در واقع، این کودکان برای فائق آمدن بر این شماره چشم دوربینی بالا، ناگزیر به تطابق بسیار زیاد هستند و تطابق زیاد منجر به تقارب زیاد و انحراف به داخل به چشم می شود
اصل درمان در این کودکان تجویز عینک دوربینی مناسب برای آنها می باشد که در بسیاری از موارد انحراف چشم را برطرف می کند و نیاز به جراحی منتفی می گردد.
اما گاهی عینک میزان انحراف چشم را کم می‌کند ولی همه آن را از بین نمی برد که در این صورت جراح چشم ناگزیر به انجام جراحی برای برطرف کردن آن مقدار از انحراف چشم که با عینک مرتفع نشده می باشد.

انحراف عمودی

انحراف به بالا (Hypertropia)
انحراف به پایین (Hypotropia)
شیوع انحراف چشم عمودی کمتر از انحراف چشم های افقی هست. انحراف چشم عمودی انواع مختلفی دارد: در بعضی از افراد، در نگاه به روبرو انحراف چشم به سمت بالا یا پایین بروز می کند و در بعضی دیگر در نگاه به جهات مختلف دیگر مثل راست، راست بالا و پایین یا چپ ، چپ بالا و پایین انحراف چشم بروز می کند. هر کدام از این انواع انحراف چشم عمودی ضرورتهای مختلفی برای انجام جراحی دارند و انواع مختلف جراحی برای آنها وجود دارد که با معاینه پزشک، بهترین روش تجویز خواهد شد.

در پایان باید گفت که انحراف چشم انواع مختلفی دارد که هر یک درمان های خاص خود را دارند؛ گاه متخصص و جراح چشم با تجویز عینک در جهت رفع این مشکل برمی آید و گاه نیز ناچار به جراحی خواهد شد. در صورت بروز مشکل، حتما به بهترین جراح چشم مراجعه نمایید تا مشکل در زودترین زمان ممکن رفع شود.